Op vrijdag 29 september 2023 kwam het Leuvense onderwijsveld talrijk samen om het nieuwe schooljaar feestelijk in te zetten. Het onderwijs is alweer volop in beweging; het ideale moment dus om uit de doeken te doen waar we dit jaar op willen inzetten als Leuvens onderwijsnetwerk.

Directeur Nele Decroos heette ons allereerst welkom op haar secundaire school Vrij Technisch Instituut Leuven, waar we te gast waren. Speciaal voor het onderwijsnetwerk zette de school de deuren van de ateliers (auto)mechanica open en mochten we eens binnenkijken.

Onze SOM-voorzitter Jan Elen gaf vervolgens de aftrap.

“Er zijn heel wat onderwijsnetwerken maar er zijn er maar weinig die in nauwe samenwerking met de gemeentelijke overheid, hier de stad Leuven, alle onderwijspartners van alle niveaus en alle koepels samenbrengen om een vrijplaats te creëren waarin concreet en tastbaar kan worden geëxperimenteerd om fundamentele onderwijsuitdagingen aan te pakken.”

Schepen van onderwijs, Lalynn Wadera, nam het nadien over en vervulde haar rol van gastvrouw met veel enthousiasme.

4 inspirational talks boden heel wat food for thought. Onze gastsprekers gingen in op 4 onderwijsuitdagingen, die we met SOM willen aanpakken.

Inclusie

Als eerste keynote speaker hadden we Jona Van den Bossche te gast. Jona kwam naar Leuven om er de Banaba-opleiding voor buitengewoon onderwijs te volgen aan de UCLL. Als leerkracht lager onderwijs wilde hij bijleren om kinderen met groter wordende rugzakken beter te begeleiden. Hij vond er de liefde voor het buitengewone onderwijs.

Na 12 jaar BuBaO Woudlucht, ging hij aan de slag voor GO! Scholengroep Huis 11 en begeleidde de overname van de stadsscholen SKLO en Parkschool. De ambitie om op deze campus een inclusief verhaal te schrijven, werd buitenaf uitgesproken maar van onderuit vormgegeven.

Intussen is Jona directeur van Matadi, een inclusieve school die naast regulier basisonderwijs ook buitengewoon onderwijs biedt voor type basisaanbod en type 9. In zijn keynote inspireerde Jona met dit uitdagende transitietraject en vertelde hoe zijn talentvolle team bouwt aan het onderwijs van morgen.

Cultuur

Stijn Devillé is theatermaker en directeur van Het nieuwstedelijk, stadsgezelschap van Leuven en Genk. Zijn stukken hebben een sterk maatschappelijke inslag en worden gekenmerkt door hun morele ontroering. Samen met onze Lore Baeyens en Sarah Bekambo, neemt Stijn het intendantschap op van Leuven Europese Culturele Hoofdstad 2030. Als team gaan ze op zoek naar radicale verbindingen, waaronder die tussen cultuur en onderwijs. Hoe kunnen cultuur en onderwijs elkaar op een duurzame manier versterken?

Met het labo onderwijs x cultuur wil SOM in een eerste fase in kaart brengen wat de noden zijn vanuit de twee sectoren. We gaan in gesprek met onderwijs- en cultuurmakers en proberen zo een zicht te krijgen op de randvoorwaarden voor een duurzame samenwerking tussen onderwijs en cultuur.

Diversiteit

Voor het derde thema hadden we een duo te gast. Graziela Dekeyser en Panayota Cotzaridis inspireerden met theoretische achtergrond en authentieke verhalen over uitdagingen en kansen op het vlak van diversiteit in de leraarskamer.

Graziela Dekeyser is postdoctoraal onderzoeker verbonden aan de KU Leuven en de Universiteit Antwerpen. Voorheen was ze onderwijsassistent Gezinssociologie en pedagogisch begeleider voor Katholiek Onderwijs Vlaanderen. Haar onderzoek concentreert zich op meertalige kinderen in de thuis- en schoolcontext. Daarnaast doceert Graziela ook vakken aan de KU Leuven rond ongelijkheid in het Vlaamse onderwijs.

Panayota Cotzaridis behaalde haar bachelordiploma leerkracht lager onderwijs in Brussel en heeft zich nadien verder verdiept in de pedagogische wetenschappen aan de KU Leuven. Ze is medeoprichtster van de Instagrampagina Meer Kleur voor de Klas, een platform waar etnische diversiteit in de leraarskamer wordt bepleit als een meerwaarde voor de maatschappij.

Het labo diverse leraarskamer zetten we duchtig verder met de reeds gevormde groep. Er liggen een paar experimenten klaar die de labogroep graag (bilateraal) wil uitrollen.

Artificiële intelligentie

Als laatste keynote kreeg Andy Thys het woord. Andy is verbonden aan het Centrum voor Instructiepsychologie en -technologie aan de KU Leuven en docent in het postgraduaat digitale didactiek.

In zijn inspirational talk besprak Andy welke mogelijkheden de nieuwe technologie biedt en waar we rekening mee moeten houden bij de uitbouw van ons onderwijs. Wat zou ons onderwijs kúnnen zijn als we articifiële intelligentie er kunnen inzetten? Kan de leraar vervangen worden door AI? Is AI een even grote game changer als het internet of de smartphone?

“Ik hoorde verbinding; ik hoorde ook weer diversiteit, het belang van innovatie, maar ook het belang van vertrouwen, van samenwerken, een ode aan de verbeelding. Dat is voor mij een typisch Leuvens verhaal: wat de kansen kúnnen zijn van de uitdagingen waar we in ons onderwijsveld voor staan. Het is belangrijk om dat hier op dit netwerkevent te bespreken, omdat het netwerk ervoor dient om net die uitdagingen aan te nemen die wij, als individu, als school alleen, niet aankunnen.”

Met die woorden sloot Lalynn Wadera de inspirational talks af en nodigde ze iedereen uit voor een hapje en een drankje, onder het motto: geen food for thought met een lege maag!

De leerlingen van de opleiding horeca van onze gastschool VTI haalden alles uit de kast en legden de aanwezigen de hele avond in de watten. De ideale setting om nieuwe connecties te laten ontstaan en reeds gemaakte contacten opnieuw wat kracht bij te zetten. 

De focus ligt dit werkjaar op de 4 thema’s die we hierboven benoemden. We hebben natuurlijk ook een studio vol fijne projecten!

Toekomstatelier

KU Leuven Engage beoogt sociale innovatie en impact in de samenleving via partnerschappen met actoren op het terrein.

In 2022 sloot KU Leuven een samenwerkingsovereenkomst met Tada in Brussel. Met dit partnerschap wil de KU Leuven meewerken aan duurzame onderwijskansen voor kinderen en jongeren in maatschappelijk kwetsbare posities via Service Learning vakken, onderzoek en workshops. In samenwerking met SOM willen ze ook de ervaring van Tada naar de Leuvense context vertalen. In eerste fase werden de concrete behoeften van de scholen in de Leuvense binnenring in kaart gebracht. De volgende stap bestaat erin een structuur op te zetten met de betrokken partners, zoals SOM, de Stad en andere betrokkenen, om fondsen te werven om het project te kunnen opstarten in Leuven.

Maakleerplek

Er werd binnen maakleerplek een nieuwe ploeg samengesteld om fase 2 vorm te geven. Als een van de bezielers is SOM gevraagd betrokken te blijven.

Vanaf 2024 neemt de nieuwe vzw maakleerplek de werking en ruimte van Maakleerplek over. SOM zal er een ontmoetingsplek creeëren voor onderwijs. We installeren er enerzijds onze bureaus en anderzijds bouwen we een laagdrempelige onderwijshub uit waar leraren en verschillende SOM-partners elkaar formeel en informeel kunnen vinden.

Stadsfestival Dieric Bouts – New Horizons

KunstLeuven vroeg SOM om input over hoe ze leraren kunnen betrekken bij de voorbereiding van of materiaalontwikkeling voor het festival. We ondersteunen het stadsfestival door het aanbod voor onderwijs bekend te maken binnen ons netwerk. Ook enkele onderwijspartners doken in het thema ‘new horizons’ en gingen samen met de leerlingen creatief aan de slag. Ontdek het aanbod door onderwijs, van o.a. SLAC/Academie, Ligo Oost-Brabant en CVO Volt.

Een speciaal dankwoordje voor de leerlingen en het team van VTI Leuven voor deze fantastische, professionele samenwerking. Van de ontvangst en de organisatie tot de heerlijke hapjes en drankjes; alles was tot in de puntjes verzorgd. Het was een plezier om SOM start voor het eerst in een school te mogen organiseren!

Tekst: Emmelien Monnens   |   Foto’s: Bavo Nys