Op de top van de Lemmensberg midden in het groen vind je kso Lemmensinstituut, een middelbare school waar kunst en algemene vorming hand in hand gaan. Toen we met SOM Start te gast waren in het prachtige gebouw, waaiden de prachtige melodieën ons al van op tientallen meters tegemoet. Medeverantwoordelijken daarvoor zijn Nele Cornillie , coördinator van de Muziekopleiding en Hannah Wouters , leerling 6e jaar Muziek. We legden hen 3 stellingen over kso voor die soms leven bij wie het niet zo goed kent.

STELLING #1: EEN KSO-OPLEIDING BIEDT GEEN TOEKOMSTPERSPECTIEF.

Hannah Wouters: “Een kunstopleiding opent net meer deuren. Ik zit nu in mijn laatste jaar dus ik kijk stilaan naar wat ik volgend jaar wil gaan doen. Ik twijfel nog tussen een academische bachelor zoals geschiedenis of iets met talen of een hogere opleiding dwarsfluit.”

Nele Cornillie: “Voor veel leerlingen wordt de toekomst hier net duidelijk. De fase waarin leerlingen hun ouders moeten overtuigen om een meer artistieke richting te kiezen, is tegen dan vaak voorbij. Onze opleidingen situeren zich binnen de doorstroomfinaliteit. We bewaken de kwaliteit streng, binnen het artistieke luik maar absoluut ook binnen de algemene vakken.

Hannah Wouters: “Ik was vroeger zelf erg close-minded op vlak van studierichtingen. Ik studeerde Latijn in een college in Tienen en moest niks weten van een kunstopleiding. Ik ging er toen ook vanuit dat kso weinig toekomstperspectief biedt. Nu weet ik gelukkig wel beter. Ik krijg in mijn opleiding een heel brede algemene basis, maar daarnaast specialiseer ik mij in mijn muziek. Ik ken bovendien heel wat oud-leerlingen die na het kso een totaal andere richting kiezen in het hoger onderwijs.”

(Lees verder onder de fotogalerij.)

Nele Cornillie: “Het beroep van muzikant is er een waarin je moet blijven evolueren en bijleren. We proberen onze leerlingen daarvoor klaar te stomen. Je moet je instrument onderhouden op hoog niveau, je voorbereiden op repetities, een goede planning maken en vooral heel veel (zelf)discipline hebben. Dat is niet iedereen gegeven. Dankzij de brede basis die we hier meegeven, kunnen onze leerlingen nog alle kanten uit.”

“De meeste leerlingen volgen een opleiding in het hoger onderwijs wanneer ze hier afstuderen. Dat gaat van een muziekopleiding van hun hoofdinstrument tot muziekpedagogie, compositie of directie die je opleidt tot dirigent. Een deel van de afgestudeerden kiest ook voor een niet-artistieke richting, zoals geschiedenis, musicologie, pedagogie, psychologie, rechten of journalistiek. Vaak komen ze ook in het onderwijs terecht.”

STELLING #2: EEN ARTISTIEKE RICHTING IS GEMAKKELIJK. IEDEREEN KAN WEL EEN BEETJE DANSEN, ZINGEN OF KNUTSELEN.

Hannah Wouters: “Je moet een toelatingsproef doen voordat je hier kan starten. Je moet dus al een goede basis hebben, zowel op theoretisch als op uitvoerend vlak. Zodra je gestart bent, stijgt de leercurve exponentieel.”

Nele Cornillie: “Onze directeur Katrien De Groot houdt het niveau van de opleiding heel goed in de gaten, zowel voor de artistieke als voor de algemene vakken. Ik denk dat mensen vaak een misvatting hebben over de kwaliteit en het niveau van zo’n muziekopleiding. Anderzijds zijn er ook heel wat mensen die deze opleiding zien als iets elitairs. Het is onze taak als school om daar helder over te communiceren.”

Hannah Wouters: “Het is ook niet voldoende om ‘een beetje’ te kunnen acteren of dansen. Je moet naast je artistieke vakken ook voldoende slagen op je algemene vakken. Die combinatie is niet te onderschatten. Je hebt voor elk vak wel taken, toetsen en remediëring; je moet elke dag enkele uren studeren voor je hoofd- en neveninstrument én vergeet je zang en notenleer niet!”

“Onze schooldagen lopen bovendien langer door dan in de meeste andere secundaire scholen. Elke dag is hier anders, wat het moeilijk maakt om dat allemaal goed te plannen. Het blijft een oefening om daar de juiste balans in te vinden. Muziektheoretische vakken zijn voor mij echt werken. Er is veel discipline nodig om alle lessen goed bij te houden.”

Nele Cornillie: “Op het einde van het 6^e jaar moeten de leerlingen een grote GIP-paper schrijven. De inhoud van die paper is gekoppeld aan hun eindrecital. Uit het programma dat ze brengen in hun recital voor hun hoofdinstrument en met de kamermuziekgroep kiezen ze 1 werk. Ze verdiepen zich muziekhistorisch in dat werk, interviewen professionele uitvoerders, vergelijken verschillende opnames van uitvoeringen of maken een analyse op pedagogisch-didactisch vlak. Ze kiezen zelf welk werk en wat ze verder willen onderzoeken, maar er wordt dus ook enige zelfstandigheid en zelfredzaamheid verwacht.”

(Lees verder onder de foto.)

STELLING #3: WIE VOOR KSO KIEST, MAAKT EEN NEGATIEVE KEUZE OMDAT HET ELDERS NIET LUKT.

Nele Cornillie: “Een leerling die hier toekomt, komt doorgaans uit een aso-richting. We starten hier ook pas vanaf het 3^e jaar secundair. Maar zonder vooropleiding geraak je hier niet. Het is nodig om een zekere discipline te kweken want het is best een zwaar parcours. Er wordt hier veel verwacht van de leerlingen.”

Hannah Wouters: “Ik ben zelf gestart in een aso-richting en moest eerst niks weten van een kso-opleiding. Het waren mijn ouders en mijn toenmalige muziekleraar uit de academie die de optie op tafel legden om meer te doen met muziek. Het was aanvankelijk nooit in mijn gedachten opgekomen om muziek te gaan studeren. Ik was heel graag met dwarsfluit bezig, maar dat was voor mij enkel een hobby. Mijn ouders spoorden me aan om toelatingsproef te doen.”

“Door die ervaring kreeg ik plots een beeld van mijn capaciteiten als muzikant. Het gaf een boost aan mijn zelfvertrouwen. Voor mij bood het kso een uitweg uit die wiskunde en wetenschappen waar ik op bleef vastlopen, maar ik zal het nooit als minderwaardig zien. Ik ben hier echt open gebloeid. De school maakt ruimte om jezelf te ontdekken. Ik weet veel beter wie ik ben en wat ik wil of hoe ik reageer in een groep. Ik kijk ook heel anders naar de wereld. Ik had vroeger enkel vrienden die hetzelfde waren als ik. We zagen er hetzelfde uit, vonden dezelfde dingen leuk, hadden dezelfde ideeën. Mijn blik is veel ruimer geworden. Ik ben veel meer bezig met de actualiteit en hoewel ik over veel dingen een sterke mening heb, kan ik andere standpunten ook meer begrijpen en plaatsen binnen een context.”

Nele Cornillie: “We stomen hen echt klaar om als jongvolwassenen toe te treden tot de maatschappij. Ik vind het een evidentie om kritisch denken mee te geven aan onze leerlingen. Wat beteken je als muzikant? Het is niet enkel je persoonlijke artistieke niveau dat telt. Wees empathisch. Wat is jouw rol in de maatschappij?”

Hannah Wouters: “Elke leerling is hier heel verschillend, maar onze passie verbindt ons. We durven met elkaar discussiëren en debatteren over moeilijke thema’s, maar hebben respect voor elkaar. We zijn echt een community. Het is fijn om verschillende perspectieven en meningen mee te krijgen. Ik ben heel blij dat dat ook vanuit de opleiding gestimuleerd wordt.

Nele Cornillie: “We proberen de wereld binnen te trekken op de campus, maar trekken er ook zelf op uit. Leerlingen moeten doorheen het jaar verplicht enkele concerten bijwonen en we dagen hen regelmatig uit om elders op te treden, bijvoorbeeld in een woonzorgcentrum. De leerlingen die hier op internaat verblijven, mogen op woensdagavond de stad intrekken om op eigen houtje hun culturele hart op te halen. En onze 6^e-jaars gaan op Berlijnreis waar we een combinatie maken van museabezoeken en een concert van zeer hoog niveau bijwonen. We blijven hier niet geïsoleerd op onze berg zitten.”

“Ik ben ervan overtuigd dat als je hier een gelukkige tijd hebt gehad, je een beter mens wordt en een betere volwassene. Dat is een niet te onderschatten rol die onderwijs te spelen heeft in onze huidige maatschappij.”

Tekst: Emmelien Monnens   |   Foto’s: Bavo Nys & Siemon Vanderhulst